Rządowy program dofinansowania zakupu i montażu paneli fotowoltaicznych jest odnawiany systematycznie co roku. Z każda kolejna edycja cieszy się wielką popularnością, co potwierdza ogólne zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii w Polsce. Już pierwszą wersję przyjęliśmy z ogromnym entuzjazmem, a realizacja kolejnych projektów wiązała się z wielkim wyczekiwaniem.
Środki z programu Mój Prąd 3.0 rozeszły się w rekordowym tempie. Już 6 października NFOŚIGW ogłosił zakończenie naboru wniosków z powodu wyczerpania funduszy. Na szczęście już zapowiedziano kolejną edycję pod nazwą Mój Prąd 4.0, która pozwoli skorzystać z dotacji kolejnej grupie inwestorów.
Spis treści
Poprzednie edycje
Program Mój Prąd przerósł najśmielsze oczekiwania jego twórców. Podczas dwóch poprzednich edycji wypłacono ponad 220 tys. dofinansowań do zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej. Łączna kwota dotacji objęła ponad 1 mln zł. Co ciekawe, wartość ta przekłada się bezpośrednio na pozytywne skutki realizacji programu.
Mój Prąd przyczynił się do redukcji emisji CO2 o ponad 1 mln ton! To imponujący, ale nie jedyny sukces programu. Wspieranie inwestorów w zakupie instalacji fotowoltaicznych wpłynęło na dynamiczny rozwój sektora OZE. W ciągu ostatnich lat fotowoltaika w Polsce odnotowuje stały wzrost i zapowiada się, że sytuacja ta będzie się utrzymywać w najbliższym czasie.
Blisko 70-80% rynku fotowoltaicznego to instalacje o mocy do 50 kW. Obrót handlowy dla tego sektora OZE wyniósł w 2020 r. blisko 8 mld zł. Rządowe programy dofinansowań zachęcają do tworzenia nowych elektrowni, powoli prowadząc nas w stronę bezpieczniejszej energetyki rozproszonej. Domy, firmy, budynki publiczne oraz gospodarstwa rolne zyskują większą niezależność energetyczną, gdyż mogą zasilać wykorzystywane urządzenia elektryczne energią odnawialną. Jednocześnie mogą magazynować wyprodukowane nadwyżki, zwiększając poziom autokonsumpcji.
Polacy tak bardzo przyzwyczaili się do dofinansowań, że zakończenie naboru w 2021 r. spowodowało lawinę pytań o kolejną edycję. Twórcy programu natychmiast dostrzegli zapotrzebowanie na wznowienie dotacji. Warto w tym miejscu wspomnieć, że nowa formuła programu miała pojawić się już wcześniej. Na koniec zeszłego roku rząd zapowiadał, że Mój Prąd 3.0 będzie obejmował zarówno instalacje PV, jak i magazyny energii. Ostatecznie jednak wprowadzono bardziej okrojoną wersję.
Mój Prąd 2022 – zmiany
Rozwiązania zwiększające autokonsumpcję mają zostać uwzględnione w programie Mój Prąd 2022. Oznacza to, że czwarty nabór będzie rozszerzony o programy stymulujące rozwój zbiorczych magazynów energii. Grupa prosumentów połączona jednym transformatorem o niewielkiej przepustowości będzie mogła skorzystać z systemu gospodarowania energią elektryczną.
Decyzja o rozszerzeniu programu nie była pochopna, gdyż wynikała z ogłoszonego w czerwcu 2021 r. projektu zmiany Ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii. Do tej pory sieć elektroenergetyczna funkcjonowała jako wirtualny magazyn o nieskończonej pojemności. Nikt zatem nie musiał zastanawiać się, czy jest on pusty czy zapełniony. Aktualnie w Polsce mamy blisko 700 tys. prosumentów, dlatego sieć musi przejść ewolucję. W przyszłym roku dotychczasowy program odpustów ulegnie zmianie. Prosument z biernej pozycji ma stać się bardziej aktywną i zaangażowaną stroną usług energetycznych.
Net-metering (system odpustów) ma zostać zastąpiony net-bilingiem, czyli systemem sprzedaży nadwyżek energii wygenerowanej za sprawą fotowoltaiki. Zakup prądu będzie odbywać się po średniej cenie z ostatniego miesiąca. Planowane zmiany wynikają między innymi ze strat, które ponoszą spółki energetyczne przez ponoszenie części opłat dystrybucyjnych za prosumenta. Innym powodem są problemy związane ze stabilnością sieci elektroenergetycznej. Przestarzałe systemy przesyłowe nie są w stanie poradzić sobie ze zwiększeniem napięcia spowodowanym rosnącą liczbą mikroinstalacji.
Mój Prąd 4.0 połączono z nowym systemem rozliczeń. Ma on doprowadzić do sytuacji, w której prosumenci odchodzą od przewymiarowania instalacji na rzecz autokonsumpcji. Rozszerzony o magazyny energii oraz magazyny ciepła/chłodu program ma wzmocnić proces wdrażanych zmian w systemie rozliczeń. Właśnie z tego względu premiowane będą inwestycje w fotowoltaikę połączoną z elementami zwiększającymi autokonsumpcję i efektywność energetyczną. Osoby, które staną się prosumentami do końca 2021 r. wciąż będą mogli korzystać z systemu odpustów jeszcze przez 15 lat.
Jak będzie wyglądać dofinansowanie Mój Prąd 2022?
Głównym celem programu Mój Prąd 4.0 jest autokonsumpcja. Oznacza to, odchodzenie od wykorzystywania sieci jako “magazynu energii” na rzecz magazynowania wytworzonej energii bezpośrednio u prosumenta. Dotacją objęte zostaną nie tylko generatory energii elektrycznej (instalacje fotowoltaiczne), ale także wszystkie urządzenia mogące z nimi współpracować.
Program ma umożliwić gromadzenie energii z fotowoltaiki w indywidualnych bateriach, zwiększać efektywność zarządzania wygenerowanym prądem, a także wpłynąć na wzrost elektromobilności poprzez dofinansowanie zakupu stacji ładowania samochodów elektrycznych. Istotnym celem jest również wsparcie gospodarowania energią w gospodarstwach domowych wyposażonych w panele słoneczne. Tego typu rozwiązania mają zapewnić oszczędności prosumentom, a także nieść korzyści dla środowiska naturalnego wynikające ze zmniejszenia emisji CO2.
Program Mój Prąd 4.0:
- instalacje fotowoltaiczne,
- magazyny energii,
- magazyny chłodu lub ciepła,
- systemy zarządzania energią,
- ładowarki do samochodów elektrycznych.
Kiedy ruszy nabór wniosków?
Najprawdopodobniej nabór wniosków do programu Mój Prąd 4.0 zostanie uruchomiony na początku 2022 r. Start programu jest pewny, jednak wciąż nie znamy wszystkich szczegółów. Możliwe, że w toku prac pewne kwestie ulegną zmianie. Nawet jeśli spełnią się optymistyczne założenia wskazujące na I kwartał 2022 r., zasady uzyskiwania dofinansowań rząd może korygować do ostatniej chwili.
Nie jest to dobra wiadomość dla inwestorów, dlatego powinni podchodzić do tematu z pewną dozą ostrożności. Wiele osób już teraz odczuwa niezadowolenie z powodu zmniejszającej się wysokości dotacji. Równie pokrzywdzeni są ci, którzy przedwcześnie zdecydowali się na zakup fotowoltaiki z magazynem energii, opierając się na wcześniejszych komunikatach rządu co do terminów i zakresu dofinansowań. Przyszłe warunki mogą bowiem okazać się bardziej opłacalne.
Ile będzie wynosić dofinansowanie Mój Prąd 2022?
W poprzedniej edycji, która rozpoczęła się 1 lipca 2021 r., dofinansowanie mogło wynosić maksymalnie 3 000 zł. Dofinansowanie można było uzyskać w formie dotacji wynoszącej do 50% kosztów kwalifikowanych zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej. Budżet na lata 2021-2023 wynosi 534 mld. Po uwzględnieniu dotacji na fotowoltaikę w wysokości 3 tys. zł, dofinansowanie otrzymało ok. 170 tys. inwestorów. Choć wartość ta wydaje się duża, środki w poprzedniej edycji starczyły na blisko 3 miesiące.
Na szczęście Mój Prąd 4.0 będzie miał oddzielny budżet wypłacany w dwóch transzach. Pierwsza z nich zostanie uruchomiona na początku roku i według dotychczasowych zapowiedzi będzie wynosić 1 mld zł. O wysokości drugiej transzy zostaniemy poinformowani jesienią 2022 r., gdy zakończy się weryfikacja budżety dla krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Wiceminister Klimatu i Środowiska oraz pełnomocnik rządu ds. OZE zapowiedział, że najprawdopodobniej na wysokość dotacji wpływać będzie zakresu inwestycji. Większe dofinansowanie mają otrzymać inwestorzy, którzy zdecydowaliby się na połączenie kilku rozwiązań, np. fotowoltaika z magazynem energii. Wiceminister klimatu i środowiska, Ireneusz Zyska, zapowiedział, że wartość dotacji dla magazynów będzie wynosił od 25% do 50%. Może się przy tym okazać, że na urządzenia zostaną nałożone dodatkowe wymogi dotyczące parametrów technicznych.
Mój Prąd 2022 – pytania i odpowiedzi
Istnieją pewne kwestie, które nie ulegną zmianie. Mój Prąd 4.0 wciąż będzie skierowany do tej samej grupy osób, czyli osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną na własne potrzeby i posiadających umowę z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej. Dotacja będzie przysługiwać na nowy system fotowoltaiczny, którego moc będzie utrzymywać się w przedziale 2-10 KW. Program obejmować będzie zakup, dobór, montaż i uruchomienie systemu. Jednocześnie wykorzystane urządzenia powinny mieć nie więcej niż 2 lata.
W nowej edycji, podobnie jak w poprzednich, środki będzie można uzyskać dopiero po zrealizowaniu inwestycji. Dofinansowanie będzie jednorazowe dla każdej inwestycji. Oznacza to, że właściciel dwóch instalacji będzie mógł złożyć dwa wnioski. Otrzymane środki będą zwolnione z podatku PIT.
Ważną informacją jest to, że o dofinansowanie dodatkowych elementów (magazynów energii, ładowarek do samochodów elektrycznych, magazynów ciepła/chłodu, systemów zarządzania energią) będą mogli ubiegać się również beneficjenci poprzednich edycji programu Mój Prąd oraz Czyste Powietrze.
